Κάποια συνήθη οφθαλμικά τραύματα, όπως μία βαθιά τομή από ατύχημα, είναι πιθανό να χρήζουν άμεσης θεραπείας ή χειρουργικής επέμβασης προκειμένου να αποτραπεί κάποια οφθαλμική βλάβη που θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια της όρασης.
Αντίθετα, μικρά οφθαλμικά τραύματα είναι πιθανό να χρήζουν απλής παρακολούθησης μετά την απαραίτητη επίσκεψη σε οφθαλμίατρο, προκειμένου να αποκλειστεί το ενδεχόμενο οφθαλμικής μόλυνσης.
Ο οδηγός για την αντιμετώπιση συχνών οφθαλμικών τραυματισμών θα σας βοηθήσει να ακολουθήσετε ασφαλή βήματα για την αντιμετώπιση ατυχημάτων, κυρίως αν βρίσκεστε σε μία επείγουσα συνθήκη. Να θυμάστε ότι ο ασφαλέστερος τρόπος αποτροπής ατυχημάτων και διασφάλισης της οφθαλμικής υγείας είναι η χρήση προστατευτικών ή απλών γυαλιών.
Συνήθεις συνθήκες που σχετίζονται με οφθαλμικά τραύματα είναι:
1. Απόπτωση επιθηλίου Κερατοειδούς
Συχνή αιτία απόξεσης (ξύσιμο του οφθαλμού) είναι η προσπάθεια να αποκρύνουμε ένα ξένο σώμα
(άμμο ή σκόνη) από το μάτι μας τρίβοντας το. Η ενόχληση μπορεί να είναι μεγάλη και να προκαλέσει ερυθρότητα και έντονη φωτοευαισθησία.
Εάν έχετε αντιληφθεί ότι υπάρχει κάποιο ξένο σώμα στο μάτι σας θα πρέπει να επισκεφθείτε τον οφθαλμίατρο σας για να σας παρασχεθεί η απαραίτητη φροντίδα.
Οι αμυχές μπορεί να προκαλέσουν ακόμη και σοβαρή μόλυνση από βακτήρια ή από μύκητες. Σε κάποιες περιπτώσεις τα βακτήρια ή ο μύκητας μπορούν να εισέλθουν στο μάτι από μία αμυχή και να προκαλέσουν σοβαρές επιπλοκές σε λιγότερο από 24 ώρες. Υπάρχει ακόμη και η πιθανότητα της τύφλωσης, ιδίως εάν το ξένο σώμα που έχει τραυματίσει τον οφθαλμό σας είναι μολυσμένο.
Μολύνσεις από οφθαλμικά τραύματα μπορεί να προκληθούν ακόμη και από τα νύχια ενός μωρού ή το κλαδί ενός δέντρου.
Σε περίπτωση που κάτι τραυματίσει το μάτι σας δεν πρέπει να το ξύσετε ούτε να το κλείσετε με γάζα. Τα βακτήρια αναπτύσσονται στο σκοτάδι και τη θερμότητα, συνθήκες που ευνοούνται όταν σφραγίσετε το μάτι σας. Κρατήστε το μάτι σας κλειστό με τρόπο χαλαρό, χωρίς να προσθέσετε τραυμαπλάστ ή γάζα. Επισκεφθείτε τον γιατρό σας το συντομότερο δυνατό.
2. Τραυματισμός από αιχμηρό αντικείμενο
Σε περίπτωση που κάποιο αιχμηρό αντικείμενο (μέταλλο, αγκίστρι ψαρέματος) τρυπήσει τον οφθαλμό σας, επισκεφθείτε αμέσως τα επείγοντα ή τον οφθαλμίατρο σας. Στην προσπάθειά σας να απομακρύνετε το αιχμηρό αντικείμενο είναι πιθανό να προκαλέσετε μεγαλύτερη ζημιά. Αν είναι δυνατόν, επιθέσετε χαλαρά μία προστατευτική γάζα μέχρι να σας παρασχεθεί βοήθεια.
Είναι πιθανό να εισέλθουν στον οφθαλμό σας μεταλλικά μικροαντικείμενα τα οποία βρίσκονται στην επιφάνεια αλλά δεν έχουν εισχωρήσει βαθύτερα. Αυτά τα ξένα σώματα μπορούν ταχύτατα να προκαλέσουν σοβαρό τραυματισμό και πρέπει να αφαιρεθούν από τον γιατρό σας το συντομότερο δυνατό.
3. Χημικό έγκαυμα
Η απρόσμενη επαφή με χημικό υγρό ή σπρέι πέραν του καθαρού νερού μπορεί να προκαλέσει ενόχληση. Υπάρχουν ουσίες των οποίων η οσμή είναι ανησυχητική ή προκαλούν τσούξιμο αλλά δεν προκαλούν κάποια μακροπρόθεσμη βλάβη. Σε κάποιες περιπτώσεις, όμως, μπορεί να προκληθεί σοβαρός τραυματισμός. Η σύσταση της χημικής ουσίας με την οποία έρχεστε σε επαφή είναι καθοριστική:
Όξινη: Σε γενικές γραμμές οι ουσίες με όξινη βάση προκαλούν ερεθισμό και αίσθημα καύσου αλλά μπορούν να ξεπλυθούν σχετικά εύκολα.
Αλκαλική: Ουσίες με αλκαλική βάση συνήθως προκαλούν σοβαρότερα προβλήματα χωρίς να εμφανίζουν έντονα συμπτώματα πόνου ή ερεθισμού, όπως συμβαίνει με τις όξινες ουσίες. Τέτοιες ουσίες είναι συνήθως καθαριστικά για την κουζίνα ή το μπάνιο ή ακόμη και η σκόνη από την κιμωλία.
Ατυχήματα με χημικές ουσίες προκύπτουν συνήθως όταν κάποιο υγρό μπει κατά λάθος στο μάτι. Είναι, όμως, πιθανό να προκληθούν και από τρίψιμο των ματιών με τα χέρια μας που έχουν υπολείμματα της χημικής ουσίας ή από επαφή με κάποια ουσία σε μορφή σπρέυ (όπως π.χ. σπρέυ για τα μαλλιά).
Σε οποιαδήποτε περίπτωση πρέπει να τοποθετήσετε το κεφάλι σας κάτω από χλιαρό τρεχούμενο νερό για περίπου 15 λεπτά και να το αφήσετε να τρέξει άφθονο στο μάτι και το πρόσωπό σας.
Στη συνέχει μιλήστε με τον γιατρό σας για να σας συστήσει την κατάλληλη αντιμετώπιση του προβλήματος. Εξηγήστε του με ακρίβεια ποια ουσία έχει τραυματίσει το μάτι σας και τι έχετε κάνει μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Αν πιστεύετε ότι διατρέχετε σοβαρό κίνδυνο γιατί το μάτι σας είναι έντονα ερυθρό ή θολό, επισκεφθείτε αμέσως τον γιατρό σας. Μπορείτε να τοποθετήσετε μία δροσερή κομπρέσα ή λίγο πάγο επάνω από το βλέφαρο αλλά να αποφύγετε να το ξύσετε.
Ανάλογα με την ουσία που έχει έρθει σε επαφή με το μάτι σας, οι επιπτώσεις μπορεί να αφορούν έναν ερεθισμό ή κάποιον σοβαρό τραυματισμό που μπορεί να οδηγήσει μέχρι και στην απώλεια όρασης.
4. Οίδημα βλεφάρων
Το οίδημα βλεφάρων μπορεί να προκύψει μετά από κάποιο χτύπημα στο μάτι από κάποιο αντικείμενο π.χ. μπάλα.
Η καλύτερη αντιμετώπιση σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να τοποθετήσετε πάγο πάνω στο μάτι που έχει χτυπηθεί. Είναι πιθανό να εμφανίσετε κάποιον μώλωπα και συνίσταται η εξέταση από ειδικό για να βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχει εσωτερικός τραυματισμός.
5. Αιμορραγία υπό τον επιπεφυκότα
Πρόκειται για τραυματισμό που φαίνεται σοβαρότερος απ ότι είναι στην πραγματικότητα. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι κάποιο αγγείο του επιπεφυκότα αιμορραγεί. Τέτοιου είδους αιμορραγίες είναι σχετικά συνήθεις ενώ προκύπτουν ακόμη και από μικρά τραύματα. Μπορεί να έχουν μικρή ή διευρυμένη έκταση μέσα στον οφθαλμό με αποτέλεσμα την έντονη ερυθρότητα του οφθαλμού.
Δεν προκαλείται πόνος ούτε υπάρχει κίνδυνος απώλειας της όρασης. Ως εκ τούτου δεν χρειάζεται κάποια θεραπεία και μετά το πέρας κάποιων ημερών η αιμορραγία υποχωρεί.
6. Τραυματική Ιρίτιδα
Πρόκειται για φλεγμονή του έγχρωμου μέρους του οφθαλμού που περιβάλλει την κόρη (ίριδα) και προκύπτει μετά από τραυματισμό. Μπορεί να προκληθεί από ξύσιμο ή από χτύπημα με κάποιο μη αιχμηρό αντικείμενο (π.χ. μπάλα, δάκτυλο κλπ).
Συνήθως απαιτείται θεραπεία και υπάρχει πάντοτε κίνδυνος για μείωση της όρασης (παροδική ή μόνιμη).
7. Ύφαιμα και κατάγματα οστών κόγχου
Το ύφαιμα είναι η αιμορραγία στο εσωτερικό του οφθαλμού, μεταξύ του κερατοειδούς χιτώνα και της ίριδας. Τα κατάγματα οστών κόγχου αφορούν σε οστά που βρίσκονται στο πρόσωπο περιμετρικά του οφθαλμού και έχουν υποστεί κάταγμα ή ρωγμή.
Πρόκειται για σοβαρούς τραυματισμούς που χαρακτηρίζονται ως επείγοντα περιστατικά. Προκαλούνται από ιδιαίτερα βίαια χτυπήματα στον οφθαλμό και το πρόσωπο, όπως για παράδειγμα χτύπημα από μπαστούνι του baseball, μπαλάκι του τένις ή άλλο βαρύ αντικείμενο.
Τι να κάνετε σε περίπτωση οφθαλμικού τραυματισμού
Επικοινωνήστε αμέσως με τον γιατρό σας και ακολουθήστε τις οδηγίες του. Σε περίπτωση πολύ σοβαρού τραυματισμού ίσως θα πρέπει να μεταφερθείτε αμέσως στο νοσοκομείο. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης από τον ειδικό μην παραλείψετε να αναφέρετε αν χρησιμοποιείτε φακούς επαφής.
Ανάλογα με τη φύση του τραύματος ο γιατρός θα σας συστήσει να ξεπλύνετε το μάτι σας με νερό ή με φυσιολογικό ορό. Για σοβαρότερους τραυματισμούς είναι πιθανό να χρειαστείτε χειρουργική επέμβαση.
Σε κάθε περίπτωση να διαχείριζεστε τους οφθαλμικούς τραυματισμούς σας σαν επείγον περιστατικό και να μην διστάσετε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας αμέσως.