Ο επιπεφυκότας είναι μια διαφανής μεμβράνη που καλύπτει το άσπρο μέρος του ματιού (σκληρός χιτώνας) και την εσωτερική επιφάνεια των βλεφάρων. Η φλεγμονή της μεμβράνης αυτής ονομάζεται επιπεφυκίτιδα.
Το πιο συχνό σύμπτωμα είναι το κοκκίνισμα του ματιού, το οποίο ενδέχεται να πονάει ή να έχει φαγούρα. Υπάρχουν πολλά είδη προσβολής των οφθαλμών:
1. Ιογενής επιπεφυκίτιδα: συνήθως επηρεάζει τον ένα οφθαλμό και προκαλεί έντονη δακρύρροια και λίγες εκκρίσεις, γρήγορα όμως επηρεάζει και τον άλλο οφθαλμό. Είναι πολύ μεταδοτική γιατί οι ιοί μπορούν να μεταδοθούν μέσω φτερνίσματος και βήχα. Επίσης, μπορεί να ακολουθεί ένα κοινό κρυολόγημα, γρίπη ή ιογενή προσβολή του ανωτέρου αναπνευστικού συστήματος. Την 3-5η ημέρα είναι που παρουσιάζονται τα χειρότερα συμπτώματα και μετά έχουμε την καλυτέρευση των συμπτωμάτων αυτών. Δεν υπάρχει θεραπεία για την ιογενή επιπεφυκίτιδα και τα κολλύρια που δίνουμε απλώς βοηθούν στον περιορισμό των ενοχλητικών συμπτωμάτων (φαγούρα, δακρύρροια, ερυθρότητα). Τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο από 2 εβδομάδες.
2. Μικροβιακή επιπεφυκίτιδα: επηρεάζει και τα δύο μάτια προκαλώντας συνήθως πολλές εκκρίσεις. Οφείλεται σε μικρόβια όπως ο σταφυλόκοκκος, στρεπτόκοκκος κ.λπ και καταπολεμάται με σταγόνες αντιβιοτικών κολλυρίων.
3. Αλλεργική επιπεφυκίτιδα: επηρεάζει και τα δύο μάτια προκαλώντας φαγούρα, έντονο κοκκίνισμα και συνεχή δακρύρροια. Οφείλεται σε αλλεργιογόνα που κυκλοφορούν στην ατμόσφαιρα όπως τρίχες ζώων, γύρη και σκόνη. Συνήθως τα αντισταμινικά φάρμακα περιορίζουν αυτή την αλλεργική αντίδραση. Η θεραπεία, όμως, είναι η αποφυγή του αίτιου που προκαλεί την αλλεργία. Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα μπορεί να είναι εποχική ή χρόνια αναλόγως του αιτίου που την προκαλεί.
4. Επιπεφυκίτιδα των γιγαντιαίων θηλών: προσβάλλει συνήθως και τα δύο μάτια και προκαλεί δυσανεξία στους φακούς επαφής, φαγούρα, πολλές εκκρίσεις, δακρύρροια και κόκκινες υπεργέρσεις κάτω από τα βλέφαρα. Συνήθως προσβάλλει άτομα που κανουν χρήση μαλακών φακών επαφής ή τεχνητών οφθαλμικών προσθέσεων. Επιπλέον, η ύπαρξη ραμμάτων μετά από επέμβαση ή ένα ξένο σώμα στον οφθαλμό μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη αυτού του τύπου επιπεφυκίτιδας.
Για την ακριβή διάγνωση επιβάλλεται επίσκεψη στον οφθαλμίατρο.
5. Επιπεφυκίτιδα από γονόκοκκο και χλαμύδια: είναι μορφή επιπεφυκίτιδας που οφείλεται σε σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα όπως η γονόρροια και τα χλαμύδια. Τα νεογνά μπορεί να προσβληθούν κατά τη διάρκεια της γέννησης από μια μολυσμένη μητέρα. Τράχωμα ονομάζεται μια προσβολή από χλαμύδια που προκαλεί ουλές στον κερατοειδή χιτώνα και είναι από τις κυριότερες αιτίες τύφλωσης που μπορούν να προληφθούν.
6. Επιπεφυκίτιδα των νεογνών: μπορεί να προκαλεσει τύφλωση αν μείνει χωρίς θεραπεία. Μέχρι και 10 % των γυναικών στις Η.Π.Α. έχουν σεξουαλικώς μεταδιδόμενη προσβολή από χλαμύδια. Αν αφεθούν χωρίς θεραπεία, το νεογέννητό παιδί τους έχει 10-20% πιθανότητες να προσβληθεί από την ασθένεια αυτή. Επίσης, η προσβολή των γεννητικών οργάνων από τον ιό του έρπητα τύπου 2 μπορεί να προκαλέσει προσβολή των οφθαλμών των παιδιών την ώρα της γέννησης. Αν είστε έγκυος και υποπτεύεστε ότι έχετε προσβληθεί από σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, επιβάλλεται να πάρετε θεραπεία πριν τη γέννηση του παιδιού σας.
7. Μη μολυσματική επιπεφυκίτιδα: μπορει να παρουσιαστεί από έκθεση σε καπνό, μολυσμένη ατμόσφαιρα, αρώματα και ορισμένα χημικά σκευάσματα.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΟΥΜΕ;
Καταρχήν την αιτία πρόκλησης της επιπεφυκίτιδος. Οι ιογενείς και μικροβιακές προσβολές εύκολα μεταδίδονται στους γύρω μας.
· Πλένετε συχνά τα χέρια σας και αποφεύγετε να τρίβετε τα μάτια σας.
· Μην μοιράζεστε πετσέτες, μαξιλάρια με άλλους και πλένετε αυτά μετά από κάθε χρήση.
· Μην μοιράζεστε κολλύρια ή καλλυντικά ματιών ( μάσκαρα, eyeliner, κλπ.). Αντικαταστήστε τα όταν θεραπευτείτε για την αποφυγή επαναμόλυνσης.
· Αφαιρέστε τους φακούς επαφής κατά τη διάρκεια της θεραπείας και αντικαταστήστε τους με καινούριους. Αν είναι πρόσφατοι στείλτε τους για βιολογικό καθαρισμό.
Στην περίπτωση της μικροβιακής και της ιογενούς επιπεφυκίτιδας οι ζεστές κομπρέσες καταπραΰνουν τους ερεθισμούς.
Για να περιορίσετε τα συμπτώματα της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας έχετε τα παράθυρα και τις πόρτες κλειστά. Ξεσκονίζετε και καθαρίζετε συχνά για να περιορίσετε συγκεκριμένα αλλεργιογόνα στο σπίτι σας. Φροντίστε να είστε σε καλά αεριζόμενους χώρους ελεύθερους από καπνούς ή άλλα χημικά. Κρύες κομπρέσες μπορούν να λειτουργήσουν καταπραϋντικά στο πρόβλημά σας.
Συνήθως οι επιπεφυκίτιδες καταπολεμούνται αποτελεσματικά με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, η οποία πρέπει πάντα να δίνεται από οφθαλμίατρο, καθώς δεν χρήζουν της ίδιας φαρμακευτικής αντιμετώπισης όλες οι μορφές επιπεφυκίτιδας.