Αγγειακές Διαταραχές Αμφιβληστροειδούς
Ισχαιμικό επεισόδιο στον οφθαλμό παρατηρείται όταν μειώνεται ή διαταράσσεται η όραση εξαιτίας αγγειακής απόφραξης. Η σοβαρότητα της απώλειας όρασης εξαρτάται από το σημείο και την έκταση του προβλήματος.
Όπως συμβαίνουν ισχαιμικά επεισόδια σε διάφορα σημεία του σώματος, όταν εμποδίζεται η κυκλοφορία του αίματος, έτσι και τα μάτια σας μπορεί να υποστούν βλάβη αν κάποιο ζωτικό τους όργανο, όπως ο αμφιβληστροειδής χιτώνας ή το οπτικό νεύρο, δεν τροφοδοτηθεί με θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο μέσω της κυκλοφορίας του αίματος.
Εκτός από την απαραίτητη οφθαλμολογική εξέταση για τον εντοπισμό ενδείξεων οφθαλμικής αγγειακής απόφραξης, θα πρέπει να υποβληθείτε σε εξετάσεις για την αρτηριακή σας πίεση, προβλήματα κυκλοφορικού ή καρδιακή ανεπάρκεια που είναι πιθανό να ευθύνονται για την απόφραξη.
Αν εντοπιστεί κάποια απόφραξη, αξιολογείται με βάση το σημείο στο οποίο εμφανίζεται.
Απόφραξη Κλαδικής Αρτηρίας Αμφιβληστροειδούς (BRAO)
Η απόφραξη κλαδικής αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς συμβαίνει συνήθως ξαφνικά. Αν και τις περισσότερες φορές δεν παρουσίαζεται πόνος, η BRAO μπορεί να προκαλέσει απότομη απώλεια περιφερειακής όρασης. Σε κάποιες περιπτώσεις, υπάρχει πιθανότητα να χάσετε και την κεντρική όραση.
Συνήθως αιτία είναι κάποιος θρόμβος ή έμβολο που απελευθερώνεται από την κύρια αρτηρία στην περιοχή του λαιμού (καρωτίδα) ή από την καρδιά.
Καμία οφθαλμική θεραπεία δεν έχει αποδειχτεί αποτελεσματική. Ωστόσο, κάποιοι οφθαλμίατροι ίσως δοκιμάσουν οφθαλμικές μαλάξεις ή απελευθέρωση υδατοειδούς υγρού από το μάτι (παρακέντηση του πρόσθιου θαλάμου) στην περίπτωση οξείας ή αιφνίδιας αρτηριακής απόφραξης. Ο οφθαλμίατρος σας ενδέχεται να σας συνταγογραφήσει φαρμακευτική αγωγή για γλαύκωμα προκειμένου να μετατοπίσει την εμβολή, στην περίπτωση που έχουν περάσει λιγότερες από 12 έως 24 ώρες από τη στιγμή της απόφραξης.
Οποιαδήποτε απώλεια στην οξύτητα της όρασης με BRAO θα εξαρτηθεί κυρίως από το αν η κυκλοφορία του αίματος στις αρτηρίες έχει διαταραχθεί κι αν υπάρχει οίδημα στην ωχρά κηλίδα το οποίο επηρεάζει την όραση.
Επίσης θα γίνει αξιολόγηση πιθανών καρδιοαγγειακών δυσλειτουργιών και θα χορηγηθεί ανάλογη αγωγή, σε συνεννόηση με τον παθολόγο ή καρδιολόγο σας.
Οι περισσότεροι ασθενής με BRAO παρουσιάζουν στένωση των καρωτίδων, υψηλή αγγειακή πίεση, αυξημένη χοληστερίνη, καρδιακή νόσο ή κάποιο συνδυασμό των παραπάνω.
Ο οφθαλμίατρός σας θα σας παρακολουθεί ανά έναν ή δύο μήνες μέχρι να σταθεροποιηθεί η όρασή σας. Η αποκατάσταση της όρασης εξαρτάται από την εμπλοκή της ωχράς κηλίδας.
Πάνω από το 80% όσων πάσχουν από BRAO θα ανακτήσουν το 20/40 της όρασής τους ή και περισσότερο, παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία θα παρουσιάσει αισθητά προβλήματα στην όραση, όπως τυφλά σημεία ή άλλες διαταραχές.
Πολύ σπάνια μπορεί να παρουσιαστούν πρόσθετες επιπλοκές από BRAO, όπως νεοαγγείωση του αμφιβληστροειδούς χιτώνα ή της ίριδας. Το νεοαγγειακό γλαύκωμα είναι μία ακόμη πιθανή επιπλοκή.
Απόφραξη Κλαδικής Φλέβας Αμφιβληστροειδούς (BRVO)
Άτομα με κλαδική φλεβική απόφραξη του αμφιβληστροειδούς είναι πιθανό να έχουν μειωμένη όραση, απώλεια περιφερειακής όρασης, διαταραχές στην όραση ή τυφλά σημεία. Η BRVO αφορά μόνο το ένα μάτι και συνήθως εμφανίζεται σε άτομα με αυξημένη καρδιαγγειακή πίεση ή διαβήτη.
Το αίτιο της BRVO είναι η ανάπτυξη ενός θρόμβου σε κάποια κλαδική φλέβα του αμφιβληστροειδούς που προκαλείται από τη σκλήρυνση παρακείμενων μικρών κλαδικών αρτηριών του αμφιβληστροειδούς (αρτηριοσκλήρυνση).
Ο οφθαλμίατρός σας θα παρατηρήσει αιμορραγία στον αμφιβληστροειδή κατά μήκος της εμπλεκόμενης φλέβας με χαρακτηριστική μορφή που σχεδόν πάντοτε οδηγεί σην έγκυρη διάγνωση. Πολλοί οφθαλμίατροι θα πραγματοποιήσουν φλουροαγγειογραφία κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης αν υπάρχουν υπόνοιες για νεοαγγείωση.
Η φλουροαγγειογραφία ειναι μία ασφαλής διαγνωστική εξέταση στην οποία χορηγείται διάλειμα φλουροσκεϊνης ενδοφλέβια για τη φωτογραφική απεικόνιση των αγγείων του αμφιβληστροειδούς.
Άτομα που πάσχουν από BRVO πρέπει να επανεξετάζονται κάθε έναν ή δύο μήνες για να διαπιστώνεται κατά πόσο υπάρχει το οίδημα στην ωχρά κηλίδα και νεοαγγείωση. Εάν το χρόνιο οίδημα της ωχράς επιμένει για διάστημα μεγαλύτερο των τριών έως έξι μηνών και η οπτική οξύτητα είναι μειωμένη κάτω από 20/40, είναι πιθανό να χρειαστείτε θεραπεία με λέιζερ.
Εφόσον θεωρηθείτε συμβατός ασθενής για τη θεραπεία, η μέθοδος φωτοπηξίας με λέιζερ έχει αποδειχτεί ότι αυξάνει την τελική οπτική οξύτητα στο 20/40 και πάνω. Εάν αναπτυχθεί νεοαγείωση ή αν η BRVO προσβάλλει μία σημαντική έκταση του αμφιβληστροειδούς προκαλώντας νεοαγγείωση, θα χρειαστεί να υποβληθείτε σε παν-αμφιβληστροειδική φωτοπηξία για να αποκτασταθούν οι προσβεβλημένες περιοχές.
Για τους περισσότερους η αιμορραγία στον αμφιβληστροειδή καθώς και το οίδημα στην ωχρά κηλίδα θα απορροφηθούν σε διάστημα λίγων μηνών, με διατήρηση καλής οπτικής οξύτητας. Αν χρειάζεστε θεραπεία λέιζερ, ο οφθαλμίατρός σας θα χρησιμοποιήσει αυστηρά κριτήρια για να αποφασίσει εάν θα επωφεληθείτε.
Για το οίδημα της ωχράς κηλίδας που προκαλείται από BRVO, ο οφθαλμίατρός σας είναι πιθανό να σας συστήσει ενέσιμη θεραπεία με χορήγηση φαρμάκου απευθείς στον οφθαλμό. Η δεξαμεθαζόνη (Ozurdex) και η αντί VEGF παράγοντες (Lucentis) είναι οι φαρμακευτικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην παραπάνω θεραπεία.
Απόφραξη Κεντρικής Αρτηρίας Αμφιβληστροειδούς (CRAO)
Η απόφραξη της κεντρικής αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς παρουσιάζεται συνήθως με απότομη, έντονη και χωρίς πόνο απώλεια όρασης στον έναν οφθαλμό. Οι περισσότεροι ασθενείς με CRAO δυσκολεύονται να αριθμήσουν τα δάκτυλά τους μπροστά στο πρόσωπό τους ή να αντιληφθούν το φώς από το ένα μάτι.
Συνήθως επεισόδια απώλειας της όρασης, γνωστά και ως παροδική αμαύρωση, προηγούνται της πάθησης. Η πιο συχνή αιτία εμφάνισης CRAO είναι ένας θρόμβος ή έμβολο από την καρωτίδα αρτηρία ή από την καρδιά. Αυτός ο θρόμβος εμποδίζει τη ροή του αίματος προς τον αμφιβληστροειδή.
Η CRAO θεωρείτε σαν ΄εγκεφαλικό\' του οφθαλμού. Μελέτες δείχνουν ότι περίπου το ένα τρίτο των ασθενών έχουν λανθάνουσα υψηλή αρτηριακή πίεση και ένα τέταρτο των ασθενών παρουσιάζουν σοβαρές παθήσεις της καρωτίδας αρτηρίας, των καρδιακών βαλβίδων ή διαβήτη.
Κάποιοι θα παρουσιάσουν συνδυασμό των παραπάνω και κάποιες ακόμη υποβόσκουσες διαταραχές. Είναι πιθανό να χρειαστεί να υποβληθείτε σε σειρά εξετάσεων συμπεριλαμβανομένων της απεικόνισης της καρωτίδας αρτηρίας με Doppler υπέρηχο και υπερηχοκαρδιογράφημα.
Ο οφθαλμίατρός σας μπορεί να διαγνώσει την CRAO με την βυθοσκόπηση. Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας θα είναι χλωμός και τα αγγεία θα παρουσιάζουν στένωση. Αν εξεταστείτε μέσα στις πρώτες ώρες εμφάνισης του προβλήματος, τα συμπτώματα στον αμφιβληστροειδή μπορεί να μην είναι εμφανή, και να πρέπει να υποβληθείτε σε αγγειογραφία φλουροσκεϊνης για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση. Πρόκειται για μία απολύτως ασφαλή διαδικασία κατά την οποία χορηγείται φλουροσκεϊνη ενδοφλέβια και ακολουθεί χαρτογράφηση του αμφιβληστροειδούς.
Δεν έχει υπάρξει καμία θεραπευτική μέθοδος που να αντιμετωπίζει πλήρως την CRAO. Εάν εξεταστείτε τις πρώτες 24 ώρες από τη στιγμή που έχει αρχίσει να διαταράσσεται η όρασή σας, οι περισσότεροι οφθαλμίατροι θα προσπαθήσουν να περιορίσουν την εμβολή με διάφορες μεθόδους:
χρησιμοποιώντας αγωγή για γλαύκωμα με στόχο να μειωθεί η οφθαλμική πίεση.
με την εισρόφηση CO2 σε συνδυασμο με οφθαλμικές μαλάξεις
με παρακέντηση του πρόσθιου θαλάμου
Εάν πραγματοποιηθεί μετακίνηση του εμβόλου, η κυκλοφορία του αίματος στον αμφιβληστροειδή θα αποκατασταθεί εν μέρη. Στην περίπτωση που έχει παρέλθει μικρό χρονικό διάστημα από τη στιγμή του επεισοδίου, υπάρχει περίπτωση να μην χαθεί η όραση. Σύμφωνα με μελέτες, αν ο αμφιβληστροειδής χιτώνας υποστεί ισχαιμικό επεισόδιο, δεν μπορεί να επανέλθει μετά από διάστημα μεγαλύτερο των 90 λεπτών.
Μερικοί ασθενείς με CRAO έχουν κροταφική αρτηριϊτιδα (γιγαντοκυτταρική), μία ισχαιμική κατάσταση των αρτηριών η οποία χρήζει άμεσης θεραπείας με στεροειδή για να αποφευχθεί η μείωση της όρασης και στους δύο οφθαλμούς.
Απόφραξη Κεντρικής Φλέβας Αμφιβληστροειδούς
Η απόφραξη της κεντρικής φλέβας του αμφιβληστροειδούς (CRVO) προκαλεί ξαφνικά και χωρίς πόνο απώλεια όρασης. Οι περισσότεροι ασθενείς έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση, χρόνιο γλαύκωμα, ή ακόμα και σοβαρή αρτηριακή σκλήρυνση. Άτομα ψηλού κινδύνου θεωρούνται και όσοι πάσχουν από διαβήτη.
Μετά από μία CRVO εντοπίζεται ένας θρόμβος της κεντρικής αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς ακριβώς στο σημείο εισόδου του οφαθαλμού. Ο οφθαλμίατρος σας θα εντοπίσει μέτριες ή σοβαρές αιμορραγίες στον αμφιβληστροειδή.
Το μέγεθος της απώλειας όρασης κατά την πρώτη διάγνωση είναι ενδεικτικό και αντίστοιχο του τελικού αποτελέσματος.
Υπάρχουν δύο είδη CRVO:
Ισχαιμική: μειωμένη κυκλοφορία του αίματος και μειωμένη όραση
Μη ισχαιμική: αρκετά καλύτερη όραση στην αρχική εξέταση και λιγότερα κλινικά σημεία.
Η πρόγνωση για τη μη ισχαιμική CRVO είναι αρκετά καλή. Αντίθετα η ισχαιμική τις περισσότερες φορές, παρουσιάζει οπτική οξύτητα 20/100 ή και λιγότερο, με υψηλούς κινδύνους επιπλοκών. Άτομα με ισχαιμική CRVO πρέπει να επισκέπτονται συχνά τον οφθαλμίατρό τους, κάθε 3-4 εβδομάδες, για να αξιολογούνται οι ενδείξεις νεοαγγείωσης ή ανάπτυξης νεοαγγείων στον αμφιβληστροειδή και στην ίριδα.
Η νεοαγγείωση του αμφιβληστροειδούς ή του οπτικού νεύρου μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία στο υαλώδες σώμα . Επίσης η νεοαγγείωση της ίριδας μπορεί να εξελιχθεί σε γλαύκωμα (νεοαγγειακό) το οποίο δεν ανταποκρίνεται στις συνήθεις θεραπείες.
Και στις δύο περιπτώσεις η CRVO, αν υπάρξει εξέλιξη, συνήθως αντιμετωπίζεται με λέιζερ (παναμφιβληστροειδική φωτοπηξία) σε μία προσπάθεια να υποστρέψει η νεοαγγείωση.
Το οίδημα της ωχράς κηλίδας που ακολουθεί την CRVO αντιμετωπίζεται με ενέσεις αντι-VEGF (Eylea Lucentis) ή δεξαμεθαζόνης (Ozurdex).
Στατιστικές μελέτες δείχνουν ότι
Η παρουσία BRVO στον γενικό πληθυσμό είναι 0.44%, στη λευκή φυλή είναι 0.37%
Η παρουσία CRVO στον γενικό πληθυσμό είναι 0,08%
Η παρουσία όλων των φλεβικών αποφράξεων είναι αυξημένη αναλογικά με την ηλικία αλλά δεν επηρεάζεται από το φύλο
Η παρουσία CRVO είναι μικρότερη από BRVO σε όλες τις εθνικότητες.
Αν παρατηρήσετε απότομη μείωση της όρασης σας επισκεφθήτε αμέσως τον οφαθλμίατρό σας.